اصطلاحات خاص در زمینه سازه های بتنی پیش تنیده پس کشیده

با توجه به تخصصی بودن پس کشیدگی و تبادل اصطلاحاتی خاص در این زمینه نسبت به سازه های بتن مسلح معمولی نیاز است که مهندسین و کارفرمایان با برخی از اصطلاحات خاص آشنا شوند. در قسمت زیر برخی از این تعاریف و اصطلاحات و توضیح آنها ارائه شده است:

اصطلاح	تعریف
تاندون اضافه شده	Add tendons	تاندونهای کوتاهی که معمولا در نواحی مشخصی مانند دهانه های انتهایی اضافه می شوند تا ظرفیت سازه را در آن قسمتها افزایش دهند بدون آنکه در کل طول سازه امتداد یافته باشند.
مهار	Anchor	برای تاندونهای تک رشته معمولا از ریخته گری آهن شکل پذیر بدست می آید و محل قرارگیری گوه در آن تعبیه شده و برای انتقال نیروی پیش تنیدگی به بتن به کار می رود.
گیره	Anchorage	یک وسیله مکانیکی شامل تمامی قطعاتی که برای مهار کابل پیش تنیدگی نیاز است و به طور دايمی نیروی پیش تنیدگی را به بتن منتقل می کند.
سوراخ گیره	Anchor cavity	بازشویی که در مهار تعبیه شده است تا کابل از آن عبور کند و گوه ها داخل آن بنشینند.
ناحیه مهاری	Anchorage Zone	ناحیه ای از بتن که در مجاورت مهار قرار دارد و تحت تنشهای ناشی از پیش تنیدگی قرار می گیرد.
آرماتور پشتیبان	Back up Bars	آرماتورهایی هستند که برای کنترل نیروهای کششی ایجاد شده در بتن ناشی از نیروهای متمرکز انتقالی از تاندونهای پیش تنیدگی به کار می روند.
تاندونهای دسته شده	Banded tendons	گروهی از تاندونها هستند که با فاصله کمی از هم در نوار باریکی روی خط واصل ستونها قرار دارند.
مهار لوله ای	Barrel anchor	یک نوع گیره فلزی به صورت استوانه می باشد که گوه ها را در بر می­گیرد و معمولا با یک ورق اتکایی به کار می­رود تا نیروها را به بتن انتقال دهد.
کابل حصاری	Barrier Cable	استرند فولادی با مقاومت بالا که معمولا در محیط سازه یا لبه های بازشو به کار می رود تا مانع از سقوط اتوموبیل و اشخاص شود.
ورق اتکایی	Bearing Plate	یک ورق فولادی است که مستقیما روی بتن قرار می گیرد و قسمتی از سیستم مهاری می باشد.
ترکیدگی بتن	Blowout	ترکیدگی بتن یک نوع شکست در بتن که ممکن است پس از کشش تاندونها رخ دهد و معمولا به طور ناگهانی رخ می دهد. این پدیده می­تواند به دلیل انحنای ناخواسته، عدم اجرای پروفیل صحیح کابل یا وجود انحنا در پلان تاندون بدون آرماتور نگهدارنده به وجود آید.
تاندون چسبیده	Bonded tendon	به تاندونی درون غلاف گفته می­شود که بعد از عملیات کشش فضای بین آن تاندون و بتن با گروت پر می­شود و در نتیجه تاندون در تمام طول مسیر به بتن می­چسبد.
قالب دور	Bulkhead	قالب لبه دال
آرماتور انفجاری	Bursting steel	آرماتورهایی هستند که در تمام جهات برای کنترل نیروهای کششی ایجاد شده در بتن ناشی از نیروهای متمرکز انتقالی در نواحی مهاری و نزدیک گیره ها به کار می روند.
کابل	Cable	به تاندون مراجعه شود.
تحدب ، خیز منفی	Camber	خیز به سمت بالا در یک عضو که به خاطر نیروی پیش تنیدگی ایجاد می گردد.
خرک	Chair	یک قطعه که برای نگهداری تاندونها در محل مناسب خود و عدم جابجایی آن قبل و هنگام بتن ریزی به کار می رود.
شیره بتن	Concrete Slurry	ترکیبی از سنگدانه های ریز و خمیر سیمان
متصل کننده	Coupler	قطعه ای برای اتصال دو انتهای استرندها جهت انتقال نیرو بین آنها به کار می رود.
مهار انتهایی مرده	Dead-end anchorage	مراجعه به مهار انتهایی ثابت
باربرداری	Detensioning	آزاد کردن نیروی موجود در تاندون و خلاصی آن
پیش تنیدگی موثر	Effective prestress	نیروی پیش تنیدگی در محل مورد نظر بعد از اتفاق افتادن تمامی افتها
کوتاه شدگی ارتجاعی	Elastic shortening	کوتاه شدگی عضو که بلافاصله بعد از اعمال نیروی پیش تنیدگی رخ می دهد.
ازدیاد طول	Elongation	افزایش طول استرند تحت اثر نیروی اعمالی
سیستم پوشش دار	Encapsulated system	سیستمی می­باشد که دارای اتصالات ضد آب در تمامی قسمتهای تاندون اعم از سر کشش، سر ثابت و طول تاندون است و محل گوه ها نیز بعد از کشش با مواد ضد خوردگی پر می شود.
مهار انتهایی ثابت	Fixed- end anchorage	مهار در انتهای تاندون که قبل از جابجایی آن به محل خود و بتن ریزی ثابت می شود و گوه ها جا زده می شود. این انتهای کابل در بتن مدفون می شود.
افت اصطکاکی	Friction loss	افت در نیروی تاندون که به سبب اصطکاک بین استرند و پوشش آن است که ناشی از پروفیل کابل و شکم دادگی آن (wobble) می باشد.
گوه جا زن دستی	Hand seating tool	یک وسیله کوچک که برای جا زدن صحیح گوه در گیره قبل از انجام کشش استفاده می گردد.
نقشه های نصب	Installation drawings	نقشه هایی که توسط مجری پیش تنیدگی تهیه می گردد و اطلاعاتی از قبیل تعداد، قطر طول، محل، ازدیاد طول و پروفیل (مقطع عرضی) هر تاندون در آن مشخص شده است.
پنجه جک	Jack gripper	گوه های ویژه ای که در جک قرار دارند تا در طول زمان کشش کابل را محکم نگه دارند و مانع از در رفتن آن شوند.
سر کشش	Live-end or stressing-end	انتهای تاندون که از آنجا نیروی پیش تنیدگی اعمال می گردد.
حداقل مقاومت کششی نهایی	MUTS	حداقل مقاومت کششی نهایی
دماغه جک	Nose-piece	قسمت جلویی جک که روی گیره قرار می گیرد و سبب هم راستایی جک با گیره می شود.
پیش تنیدگی جزيی	Partial Prestressing	پیش تنیدگی بتن به میزانی که تحت بار سرویس تنش کششی در بتن ایجاد گردد اما در محدوده مجاز قرار داشته باشد.
پاکت فرمر	Pocket Former	یک وسیله موقتی در انتهای کششی تاندون می باشد که در طول بتن ریزی در آنجا قرار می گیرد تا یک محفظه در بتن ایجاد کند و دسترسی تجهیزات کشش کابل را به گیره محیا کند.
پس کشیدگی	Post-Tensioning	روشی از پیش تنیدگی که تاندونها بعد از سخت شدن بتن کشیده می­شوند.
پیش تنیدگی	Prestress	قرار دادن یک ماده ( به طور مثال بتن) تحت فشار قبل از آنکه بارهای سرویس به آن وارد شود.
بتن پیش تنیده	Prestressed Concrete	بتنی که به وسیله تاندونهای پیش­تنیدگی، تحت نیروهای داخلی قرار دارد. این امر به دو صورت پیش­کشیدگی و پس کشیدگی صورت می­گیرد.
پروفیل	Profile	مسیر یک تاندون در بتن از ابتدا تا انتهای آن
پوشش کابل	P-T Coating	ماده ای که جهت کم کردن اصطکاک بین کابل و روکش آن و حفاظت در مقابل خوردگی به کار می رود (گریس).
افت لغزش کابل	Seating-Loss	حرکت گوه­ها در داخل سوراخ گیره در هنگام انتقال نیروی پیش تنیدگی به گیره که سبب کاهش نیروی پیش­تنیدگی می­شود.
روکش	Sheathing	ماده ای که یک روکش برای فولاد پیش تنیدگی ایجاد می کند و مانع از تماس و چسبیدن آن با بتن اطراف کابل می شود. این ماده علاوه بر محافظت در برابر خوردگی، یک محفظه برای P-T Coating ایجاد می­کند. معمولا از جنس پلی اتیلن و بدون درز می­باشد.
استرند (رشته)	Strand	سیمهای فولادی با مقاومت بالا که حول یک سیم مرکزی پیچیده شوند. برای تاندونهای نچسبیده، استرند هفت رشته مطابق با ASTM A-416 بیشترین کاربرد را دارد.
تاندونهای حرارتی	Temperature Tendons	تاندونهایی که در دال به جای آرماتورهای حرارتی قرار داده می­شود و معمولا به موازات تیر، دیوار و … قرار دارد.
تاندون	Tendon	یک گروه کامل شامل گیره­ها، استرند، پوشش استرند می­شود. تاندون نیروی پیش تنیدگی را به بتن منتقل می­کند.
دم کابل	Tendon Tail	قسمت اضافی استرند که بیرون از گیره قرار دارد و کشش توسط جک روی این قسمت انجام می­پذیرد.
تاندون نچسبیده	Unbonded Tendon	تاندونی که در آن از چسبیدن استرند به بتن ممانعت می­گردد و می­تواند آزادانه درون بتن در غلاف خود حرکت کند. در این حالت نیروی پیش تنیدگی تنها از گیره به بتن منتقل می­گردد.
تاندونهای یک شکل (ریخت)	Uniform Tendons	یک یا گروهی از تاندونها که در فواصل یکسانی از هم قرار دارند و معمولا عمود بر تاندونهای دسته شده (تیر، دیوار و …) قرار دارد و حداکثر فاصله آنها 5/1متر و 8 برابر ضخامت دال می­باشد.
گوه­ها	Wedges	قطعاتی از جنس فولاد با مقاومت بالا و به شکل گوه دندانه­دار می­باشد که با گاز گرفتن استرند نیروی تاندون را انتقال می­دهد. دندانه­ها در ابتدای گوه تراشیده می­شود تا اطمینان حاصل گردد که نیروی تاندون به صورت تدریجی به گوه و گیره­ها منتقل شود. معمولا در سیستم نچسبیده از گوه دو تکه استفاده می­شود.
اصطکاک اعوجاجی	Wobble Friction	اصطکاکی که به دلیل انحراف افقی غیر عمدی تاندون از راستای خود ایجاد می­گردد.

خواهشمند است در صورت مشاهده اشتباه یا نقص در متن فوق نظرات خود را به بخش آموزشی شرکت اعلام فرمائید.

با تشکر

بخش آموزشی شرکت ابنیه کسری